Kalendarz
Wystawa pt. "Chleb życia, chleb śmierci"
termin: 10 listopada 2022 - 16 kwietnia 2023
miejsce: Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie, ul. Rynek 6
Wernisaż: 10 listopada 2022, godz. 17:00
Chleb pełnił i pełni w kulturze bułgarskiej szczególną i ważną rolę, jest to nie tylko codzienne pożywienie, ale stanowi także zmaterializowaną formę wszelkich wartości egzystencjonalnych i duchowych. Pieczywa obrzędowe to swoiste „listy do Pana Boga”, w których ludzie za pomocą znaków - symboli, czytelnych jeszcze i dziś wyrażają swe prośby, potrzeby, marzenia i dążenia. Takie „zapisane” pieczywo towarzyszyło dwóm najważniejszym cyklom obrzędowym: obrzędowości rodzinnej i dorocznej zarówno tej związanej z kalendarzem liturgicznym jak i gospodarczym.
W ikonografii i kulturze bułgarskiej bardzo częstym jest przedstawienie „koła życia” pokazującego rozwój człowieka od narodzin poprzez dzieciństwo, wiek dojrzały, aż do śmierci. Ten naturalny, przebieg życia pojedynczego człowieka nakłada się na cykl obrzędowości dorocznej i liturgicznej związanej ze zmieniającymi się w przyrodzie nieodmiennie porami roku. W cyklu tym po Wiośnie zawsze następuje Lato, później Jesień, a następnie Zima. Różnica zasadnicza pomiędzy tymi, niby spójnymi cyklami polega na tym, że „koło” dla przyrody obraca się w nieskończoność, natomiast człowiek ma zapewniony tylko jeden jego obrót.
Wystawa prezentuje taki symboliczny, pełny obrót „koła życia” rejestrującego wybrane aspekty obrzędowości dorocznej i schematycznie zarejestrowane koleje życia człowieka od momentu narodzin, aż do śmierci, zaś lejtmotywem w tej podróży jest typowe dla każdego wydarzenia i uroczystości - pieczywo obrzędowe.
Eksponaty pokazywane na wystawie pochodzą z Bułgarii, najstarsze obiekty, to przedmioty powstałe w połowie XIX w., najmłodsze to wyroby wykonywane i użytkowane współcześnie. Pochodzą one z kolekcji prywatnej Elżbiety i Piotra Branekovych oraz ze zbiorów Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie. Ekspozycję uzupełniają także obiekty ze zbiorów własnych Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie dotyczące rodzimej tradycji związanej z chlebem, a także pieczywo obrzędowe.
Koordynat GPS miejsca: 50.0371300°N, 22.0046500°E
